سیلیس هفتمین عنصر فراوان در کیهان و دومین عنصر فراوان روی سیاره زمین پس از اکسیژن است که حدود 25 درصد از پوسته زمین را تشکیل می دهد. سیلیسیم یا سیلیکون یکی از مفیدترین عناصر برای بشر است و به عنوان رایج ترین جزء ماسه و عنصر حیاتی برای زندگی در گیاهان و جانوران شناخته می شود. از آنجایی که در پوسته زمین وجود دارد، بسیاری از گیاهان می توانند سیلیسیم را در غلظت های زیاد، در مقادیری مشابه درشت مغذی ها، دریافت کنند؛ علیرغم مزایای فراوان در کشاورزی، Si به طور کلی به عنوان یک عنصر ضروری گیاهی در نظر گرفته نمی شود.

به منظور استفاده برای گیاهان، کود سیلیسیم به صورت اکسید (سیلیکا) و سیلیکات استفاده می شود؛ گیاه عنصر سیلیسیوم را از طریق ریشه به عنوان اسید سیلیسیک جذب می کند، این عنصر در داخل گیاه، به نقاط رشد فعال منتقل میشود، جایی که با یک ترکیب آلی در دیواره های سلولی کمپلکس می شود و آنها را قوی تر می کند.

کود سیلیسیم

کود سیلیسیم می تواند در حالت مایع یا جامد باشد (مانند بیاکسیل، سیلیفرت، نیتروسیل)، معمولاً این کود در زمان کاشت استفاده می شود، اما می تواند در هر زمانی در طول فصل رشد استفاده شود. سیلیکون زمانی که به عنوان کود به برخی از خاک ها اضافه شود برای بسیاری از محصولات مفید است. با اینکه سیلیسیم به عنوان یک عنصر ضروری برای اکثر گیاهان طبقه بندی نمی شود، اما گیاه دم اسب (Equisetum) و برخی از انواع جلبک ها بدون تامین آن نمی توانند زنده بمانند. بسیاری از گونه های گیاهی، به ویژه علف ها، می توانند سیلیکون را در مقادیر قابل مقایسه با درشت مغذی ها جذب کنند؛ این غلظت بالای سیلیکون در گیاه به استحکام آن کمک می کند.

استفاده از کودهای گیاهی، کودهای دامی و کمپوست نیز همانند کود سیلیسیوم عمل میکند؛ کاه گندم و سایر محصولات دانه کوچک ممکن است حاوی مقادیر قابل توجهی از آن باشد. برای اینکه یک منبع موثر برای محصولات زراعی باشد، یک کود سیلیسیم باید درصد بالایی از اسن عنصر را به شکل محلول در اختیار داشته باشد؛ سایر ویژگی هایی که باید برای انتخاب یک کود سیلیکون مناسب در نظر گرفت هزینه مواد، خواص فیزیکی و سهولت کاربرد است.

رایج ترین کودهای سیلیسیم

از آنجایی که سیلیکون در طبیعت همیشه با سایر عناصر شیمیایی ترکیب می شود، ارزش زراعی سایر عناصر همراه محصول و تاثیر بر آنها نیز باید در نظر گرفته شود؛ برخی از این عناصر ممکن است عناصر ماکرو و ریز مغذی ارزشمند گیاهی باشند. برخی از کودهای سیلیکون با توجه به عناصر موجود، مواد مغذی دیگر را تامین می کنند، اسیدیته خاک را خنثی می کنند و به عنوان مواد آهکی عمل می کنند. کود سیلیکات کلسیم رایج ترین کود سیلیسیم می باشد که برای کاربرد در مزارع استفاده می شود؛ از آنجایی که سیلیکات های کلسیم اسیدیته خاک را خنثی می کنند و کلسیم مورد نیاز گیاه را تامین می کنند، معمولاً به عنوان یک عامل جایگزین کود کلسیم و آهک در خاک به کار می روند.

کودهای سیلیکات پتاسیم و سیلیکات سدیم دیگر انواع کودهای سیلیسیوم بیشتر برای کاربردهای باغبانی یا محصولات گلخانه ای استفاده می شوند؛ این محصولات محلول هستند که می توانند به محلول های غذایی اضافه شوند یا در کود دهی به روش محلول پاشی استفاده شوند.

علائم کمبود سیلیسیم در گیاهان

علائم کمبود سیلیکون در گیاهان به طور کلی به شکل واضحی مشخص نیست؛ به طور غیرمستقیم، کمبود سیلیسیم ممکن است به عنوان افزایش حساسیت به بیماری های خاص گیاهی نشان داده شود. محصولاتی مانند کدو تنبل، خیار، گندم و بلوگرس کنتاکی مستعد ابتلا به بیماری به نام سفیدک پودری هستند، ارائه سطوح مناسب کود سیلیسیم برای این محصولات ممکن است شروع بیماری را سرکوب یا به تاخیر بیندازد. هنگامی که محصولات زراعی حساسیت بالایی به سفیدک پودری نشان می دهند، این ممکن است به عنوان نشانه ای از کمبود سیلیسیم در نظر گرفته شود.

روش درست استفاده از کود سیلیس

گیاهان بیشتر از کاربردهای کود سیلیکون در خاک سود می برند، این به این دلیل است که عرضه سیلیکون به ریشه گیاه باید به طور مداوم وجود داشته باشد وگرنه در سرکوب بیماری کمتر موثر خواهد بود. به طور کلی، کودهای سیلیکونی باید به خاک یا به محلول کودهای مورد استفاده در خاک اضافه شوند، استفاده از کود سیلیسیم به عنوان تغذیه برگی معمولاً مؤثر نیست.

میزان کاربرد مناسب انواع کود سیلیسیم را می توان با نیاز به تنظیم pH خاک یا نیاز به آهک خاک تعیین کرد؛ هر چه نیاز خاک به آهک بیشتر باشد، میزان کاربرد کود سیلیکات کلسیم بیشتر می شود. لطفا توجه داشته باشید که کودهای سیلیکونی بسیار قلیایی هستند و pH محلول را تا حد زیادی افزایش می دهند، این امر حلالیت ریز مغذی ها را کاهش می دهد و سیلیسیم می تواند در مخزن ذخیره رسوب ایجاد کند. برای احتیاط، بهتر است مخازن جداگانه ای برای کود سیلیکونی و سایر کودهای استاندارد خود داشته باشید.

مزایای استفاده از کود سیلیسیم

طبق تحقیقات علمی، سیلیسیم مقاومت گیاه را در برابر بسیاری از بیماری های گیاهی مانند سفیدک پودری، سپتوریا و لکه برگی و همچنین بسیاری از آفات حشرات افزایش می دهد. سیلیکون تأثیر مثبتی بر عملکرد زیست توده تحت کم آبیاری دارد، گیاهانی که در معرض خشکی قرار گرفتند، به دلیل استفاده از انواع کود سیلیسیم، محتوای نسبی آب و پتانسیل آب را حفظ کردند. زیرا سیلیسیم کمک می کند تا برگ ها بزرگتر و ضخیم تر شوند، بنابراین از دست دادن آب از طریق تعرق محدود شده و مصرف آب کاهش می یابد. سیلیکون همچنین تأثیر زیادی بر رشد ریشه های گیاه دارد، بنابراین باعث مقاومت بهتر ریشه در خاک های خشک و رشد سریع تر آن می شود.

علاوه بر نقش ساختاری، کود سیلیکون ممکن است از گیاهان در برابر حمله حشرات و استرس محیطی با بهبود واکنش دفاعی گیاه محافظت کند. برای برخی از محصولات زراعی، کود سیلیسیوم باعث افزایش عملکرد محصول حتی در شرایط رشد مطلوب و در غیاب بیماری می شود. سایر مزایای استفاده از کود سیلیسیم عبارتند از:

•         تحریک مستقیم رشد و عملکرد گیاه.

•         سرکوب برخی از بیماری های گیاهی ناشی از باکتری ها و قارچ ها. بیماری های سرکوب شده شامل کپک پودری روی خیار، کدو تنبل، گندم و جو و لکه خاکستری برگی روی چچم چند ساله است.

•         مقابله با اثرات منفی استفاده از کودهای ازته.

•         سرکوب کرم های ساقه خوار، کنه های عنکبوتی برگ و قیف های مختلف.

•         کاهش تنش های مختلف محیطی. کود سیلیسیم گیاه را در برابر خشکسالی، دمای شدید، یخ زدگی، تابش اشعه ماوراء بنفش و استرس های شیمیایی از جمله نمک، فلزات سنگین و عدم تعادل مواد مغذی محافظت می کند.

نظرات کاربران

عالی خوب متوسط ضعیف خیلی ضعیف

کاربر گرامی ، جهت ثبت نظر در سایت ، می بایست ثبت نام کنید!