سیر گیاهیست علفی و دائمی که ساقه آن ارتفاعی ۴۰ سانتی متری دارد و قسمت زیر زمینی آن متورم و مرکب از ۵ تا ۱۲ قطعه و محصور در غشاهای نازک و ظریف به رنگ خاکستری مایل به سفید می باشد. برگ های این گیاه باریک و نواری شکل به رنگ سبز تیره و گل های آن کوچک و صورتی رنگ است که به صورت یک چتر در انتهای ساقه نمایان می شود. از نظر گیاه شناسی سیر در دسته بندی سبزیجات قرار می گیرد و یک گیاه چند ساله است که از خانواده پیاز بوده و در کنار تره فرنگی، موسیر، تره، پیاز و پیازچه رده بندی می شود، همچنین به این دلیل از کودهای مناسب خانواده پیاز نیز می توان برای کود دهی سیر استفاده کرد.
این گیاه دارای پیاز است و برگ های بلند آن معمولا پیش از استفاده از آن جدا میشوند؛ هرچند که برگ های سیر خوراکی هستند اما بیش تر از ریشه آن مورد استفاده قرار می گیرد. ریشه سیر در یک پوسته نازک و کاغذی پوشیده شده است که معمولا قبل از مصرف از آن جدا می شود. سیر ۲ نوع است:
• سیر آمریکایی که به نام Greole معروف است که دارای پوستی سفید بوده و قوی تر از انواع دیگر است.
• سیر تاهیتی که درشت تر بوده و گاهی قطر آن به ۸ سانتی متر می رسد.
سیر سرشار از فولیک اسید، ویتامین C، کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و مقدار کمی روی و ویتامین های ب۱ ب۲ و ب۳ است، همچنین سیر یک آنتی بیوتیک طبیعی، ضد قارچ و ضد ویروس قوی می باشد. در ميان فرآورده هاي مختلف سير، اسانس سير داراي عملکرد ضد میکروبی قوی تری است به طوری که نسبت به پودر سیر و سیر تازه به ترتیب ۲۰۰ و ۹۰۰ برابر اثرات ضد میکروبی قوی تری دارد، به علاوه استفاده از اسانس و عصاره سیر در صنایع غذایی از سوی موسسه غذا و داروی ایالات متحده آمریکا ایمن معرفی شده است. سیر حاوی پتاسیم و ژرمانیوم است که موجب بهبود سلامتی می شوند. ژرمانیوم می تواند یون های مثبت را خنثی نماید و با تسهیل جریان خون سبب افزایش سطح انرژی بدن و رفع دردها و کوفتگی ها در بدن شود. مهم ترین خواص سیر مربوط به آلیسین می باشد، آلیسین یک ترکیب روغنی با رنگ زرد روشن است که عطر خاص سیر را به وجود می آورد؛ به آلیسین روغن سیر هم گفته می شود. بهترین زمان برای کاشت این گیاه روزهای کوتاه و دمای پایین در پاییز و یا اوایل زمستان در مناطق گرمسیری و نیمه سردسیری است.
برای داشتن یک برنامه کود دهی دقیق برای سیر، تنها شناخت عناصر مورد نیاز برای آن کافی نیست، چرا که باید بدانیم چه کود و چه عناصری را باید در مراحل مختلف رشد به این گیاه بدهیم، در غیر این صورت به جای کمک کردن به رشد گیاه، باعث آسیب جدی به آن می شویم. اما اگر زمان استفاده از کودهای شیمیایی و ارگانیک حاوی عناصر ماکرو مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم و عناصر ریز مغذی را بدانیم، باعث بهره وری بیش تر محصول می شویم.
کود دهی سیر دارای مراحل مختلفی می شود که به شرح زیرند:
✓ کود دهی پیش از کشت
✓ کود دهی سیر زمان نشاء
✓ کود دهی پس از انتقال به زمین اصلی
✓ کود دهی زمان ۴ تا ۶ برگی
✓ کود دهی زمان ۶ تا ۸ برگی
✓ کود دهی سیر زمان تشکیل غده
✓ کود دهی برای پر شدن غده
1. درمان عفونت های تنفسی
2. تسکین دندان درد
3. از بین بردن زگیل
4. درمان سینوزیت
5. از بین بردن نفخ، یبوست و درد معده
6. رفع گل مژه
7. افزایش رشد مو، ریش و سبیل
8. مانع بروز سرطان روده بزرگ، سینه، معده، پروستات و مثانه
9. درمان تب، سرفه، سردرد، شکم درد، احتقان سینوسی، نقرس، روماتیسم، هموروئید، آسم، برونشیت، تنگی نفس، فشار خون بالا، کلسترول و تری گلیسرید بالا، قند خون پایین، قند خون بالا و جای گزیدگی مار
10. مبارزه با استرس و خستگی و حفظ سلامت کبد
11. ضد قارچ
هیومیک اسید در واقع یک اصلاح کننده خاک به شمار می رود و در نهایت باعث بهبود سلامتی و رشد سیر می شود، به همین دلیل است که در کود دهی پیش از کشت و در تمامی مراحل پرورش، باید در برنامه غذایی و کود دهی سیر باشد. هیومیک اسید علاوه بر اینکه باعث کم شدن رشد فرسایش خاک می شود، عامل اصلی کم شدن تنش ها و بیماری های مختلف سیر نیز می باشد، این ماده همچنین می تواند خاک را از وجود فلزات سنگین که برای گیاه مضر هستند پاک کند.
پتاسیم برای غده سازی و میوه دهی بیش تر و رشد سیر بسیار مورد نیاز است. این ماده همچنین میزان تحمل سیر در برابر هجوم آفات، خشکسالی یا پر آبی افزایش می دهد. علاوه بر این کود پتاسیم باعث افزایش میزان پروتئین، قند و نشاسته در درختان و میوه ها می شود، به همین دلیل این ماده از ابتدای رشد تا زمان میوه دهی باید در برنامه کود دهی سیر وجود داشته باشد؛ در واقع پتاسیم عامل اصلی تشکیل میوه در سیر است. توجه داشته باشید که اگر کودهای پتاس بالا را در دوره رشد سیر استفاده می کنید، باید آن ها را به صورت محلول در آب مصرف کنید.
این ماده یکی از عناصریست که نقش بسیار مهمی در جذب و تبدیل انرژی خورشیدی به ترکیبات مورد نیاز و قابل استفاده در گیاهان دارد. در واقع کودهای حاوی فسفر به عنوان کاتالیزوری قوی در رشد سیر عمل می کند، همچنین باعث تشکیل و رشد بهتر ریشه ، افزایش استحکام ساقه، برگ و ریشه، افزایش مقاومت در برابر بیماری های مختلف و بهبود کیفیت سیر می شود. کمبود و عدم جای گذاری صحیح آن در برنامه غذایی و کود دهی سیر باعث عدم رشد و بروز بیماری های مختلف در آن می شود.
نیتروژن عنصر اصلی در کلروفیل گیاهان است، این ماده نقش اصلی را در ساخت قند در گیاهان ایفا می کند و باعث بهبود عملیات فتوسنتر در آن ها می شود. علاوه بر این کود ازته، باعث بهبود تشکیل پروتئین و انتقال آن به بافت های سلولی سیر می شود، به همین خاطر نیز نقش اصلی در تنظیم برنامه کود دهی سیر دارد. بیشتر کشاورزان برای تامین نیتروژن در این گیاه، از کودهای اوره برای سیر استفاده می کنند.