استفاده از کودهای میکرو برای بهینه سازی تولید محصول هر گیاه ضروری هستند؛ به همین دلیل کودهای میکرو که حاوی ریزمغذی هایی همچون روی، بور، سیلیسیم و منیزیم هستند با اهداف مختلفی استفاده می شوند. معمولاً کمبود بور در خاک یا گیاهان از طرف کشاورزان و باغداران جدی گرفته نمی شود، اما کمبود این ریزمغذی می تواند از رشد بهینه گیاه جلوگیری کرده و مانع از گلدهی یا میوه دهی آن شود؛ بنابراین اهمیت استفاده از کود بور نیز به اندازه سایر کودها می باشد.
گیاهان نمی توانند بور را از بافت های قدیمی به بافت جدید انتقال دهند، به همین دلیل علائم کمبود بور ابتدا در نقاط رشد انتهایی گیاه مشاهده می شود مانند زرد شدن برگ های جدید، جوانه های گل، نوک ساقه و در نهایت پژمردگی گیاه می باشد. حبوبات و کلزا نیاز به بور بالایی دارند، در حالی که غلات نیاز کمی دارند. هر محصول با توجه به میزان نیاز در صورت کمبود بور علائم بصری خاصی را بروز می دهد، به عنوان مثال گیاه توت فرنگی در صورت کمبود بور دارای برگ های گلوله شده و تغییر شکل داده می شود. کمبودهای جزئی ممکن است منجر به کاهش عملکرد شود، اما تعداد کمی از علائم کمبود بور قابل مشاهده است.
نکته ای که در خصوص کمبود بور در گیاهان باید در نظر داشته باشید این است که این مشکل ممکن است به دلیل آبیاری غیر اصولی و بیش از حد نیز ایجاد شود که موجب کاهش بور در خاک می شود.
بور در طیف وسیعی از کاربردها برای گیاهان مفید است، این ریزمغذی حمل و نقل قندها را از طریق غشای سلولی گیاهی بر عهده دارد ، بور همچنین سرعت رشد سلولی، تقسیم سلولی و سنتز پروتئین ها را تنظیم می کند. بور با تقویت دیواره سلولی گیاه و کمک به فتوسنتز به رشد گیاهان کمک می کند و نقش اساسی در گلدهی دارد. علاوه بر این، بور با در دسترس قرار دادن کودهای نیتروژن دار برای گیاهان به بهبود کارایی کودهای نیتروژن کمک می کند و نقشی حیاتی در امنیت غذایی ایفا می کند. ریزمغذی بور در خاک متحرک است و منابع کود بور سنتی نمی توانند توزیع کافی و متعادل این ریزمغذی را برای گیاه فراهم کنند؛ از آنجایی که بر در مقادیر کم مورد نیاز است، مهم است که تا حد امکان از کود بور به طور یکنواخت در سراسر خاک استفاده شود.
بور Boron (B) یک عنصر ضروری برای رشد گیاه است که مقادیر کمی برای رشد کافی نیاز دارد و به همین دلیل به عنوان یک ریز مغذی طبقه بندی می شود. اگرچه بور در رشد گیاه نقش حیاتی دارد، اما اغلب نادیده گرفته می شود؛ می توان گفت بور دومین ریزمغذی در جهان است که گیاهان با کمبود آن مواجه می شوند. بسیاری از محصولات زراعی در کشورهای مختلف به دلیل کم بودن بور کاهش عملکرد داشته اند؛ به همین دلیل در سال های اخیر استفاده کود بور Boron Fertiliser افزایش پیدا کرده است.
اندازه و نحوه استفاده از کودهای حاوی بور بسیار حساس است چرا که همانند کمبود این ماده مغذی، استفاده بیش از حد آن نیز می تواند برای گیاهان سمی باشد. با استفاده از میزان متعادل کود بور برای خاک باغ یا مزارع خود می توانید عملکرد کلی گیاه را بهبود ببخشید و تعادل خوبی را در خاک ایجاد کنید.
انواع کودهای بور به شکل های گرانول، پرک، پودری یا مایع موجود است. تترابورات سدیم، (Na2B4O7·5H2O) رایج ترین کود بور است؛ بوراکس (Na2B4O7·10H2O) و سدیم پنتابورات (Na2B10O16·10H2O) دیگر انواع کودهای بور رایج هستند. بورات-68 بالاترین آنالیز کود بور (20.2 درصد B) می باشد و شکل گرانول آن برای ترکیب با سایر کودها یا کاربرد مستقیم در خاک مناسب است. Borate-48 تجزیه کمتری دارد (14.3٪ B) و در شکل کود جامد بسیار ریز وجود دارد، این نوع کود بور به خوبی با سایر کودها ترکیب نمی شود و حلالیت کمی دارد، این ماده به اندازه سایر کودهای بور برای کاربردهای محلول پاشی مناسب نیست.
Borate-40 تجزیه کمی دارد (12.5٪ B)، اما به شکل پودر تولید می شود و برای ترکیب با کودهای جامد دیگر گزینه مناسبی می باشد. کود بورات-40 جامد اجازه می دهد تا زمانی که به تنهایی پخش می شود، توزیع یکنواختی داشته باشد و زمانی که با کودهای دیگر مخلوط می شود، تفکیک بسیار کمتری در مزرعه دارد. Solubor یک نوع از کودهای بور بسیار محلول است (20.5٪ B). اغلب به شکل تغذیه برگی استفاده می شود، اما ممکن است قبل از کشت نیز در بستر بذر در خاک استفاده شود.
1- کاربردهای کود بور در خاک
کود بور می تواند در فصل بهار یا پاییز برای محصولات چند ساله و یکساله استفاده شود، به جز در خاک های ماسه ای با بافت درشت یا خاک های شنی که فقط باید کاربردهای بهاره این کود را دریافت کنند. برای جلوگیری از سمیت موضعی باید از کود بور برای بذر اجتناب شود مگر اینکه کشت به شکل نواری باشد. کود بور پخش شده روی خاک باید قبل از آماده سازی بستر بذر با ادغام در عمق کامل کشت همراه شود؛ استفاده به صورت پخش سطحی آن روی محصولات یونجه تکنیک کاربردی موثر است.
2- استفاده از کود بور به صورت محلول پاشی
محصولات زراعی دارای کمبود به ندرت با محلول پاشی کود بور درمان می شوند؛ به دلیل عدم تحرک بور در گیاهان، معمولاً چندین بار استفاده ازکود بور به صورت تغذیه برگی در سال ضروری است. به کار بردن کود بور به صورت محلول پاشی در مراحل اولیه رشد نمی تواند تمام نیازهای خاک دارای کمبود بور را تامین کند؛ از طرف دیگر اگر بعد از کود دهی بارندگی یا آبیاری زیاد باشد، میتوان از کود بور زیادی به روش تغذیه برگی استفاده کرد، تا اطمینان حاصل شود که فقط بخش کوچکی توسط شاخ و برگ گیاهان جذب می شود و باقیمانده شسته شده، وارد خاک و در نتیجه ریشه های گیاه می شود.
بور باقیمانده (از کود دهی سال های گذشته) در برخی خاک ها تا 3 تا 4 سال باقی می ماند، این به میزان کود بور استفاده شده، نوع خاک (بافت)، میزان آبیاری یا بارندگی در منطقه بستگی دارد. اکثر نرخ های توصیه شده کود بور دارای امید به ماندگاری سه سال در تمام خاک های شنی هستند.