نارنگی از جمله میوه های شیرین و پرطرفدار پاییزیست که در دسته مرکبات قرار می گیرد، با چشم پوشی از معرفی گونه های متفاوت نارنگی و به طور کلی در مورد درخت این میوه می توان به ویژگی های نام برده در زیر اشاره نمود.

نارنگی درختی همیشه سبز است که به طور متوسط تا 5/4 متر رشد می کند، شکوفه های نارنگی به رنگ سفید هستند، هر دو جنس ماده و نر آن در یک گل قرار می گیرند و گرده افشانی در آن ها به کمک حشرات انجام می شود. با اینکه درخت نارنگی به نسبت دیگر انواع مرکبات نسبت به سرمای محیط مقاوم تر است اما باید توجه داشت که میوه های آن به دلیل کوچکی و نازکی پوست به سرما حساس هستند، به همین جهت نباید درختان نارنگی را در مناطق سرد پرورش دهید و با استفادع از بهترین کودها برای نارنگی آن را تقویت کنید.

درخت نارنگی در محیط های گرم با خاک های لومی تا سنگین و با زهکش خوب و در شرایط دمایی و نور آفتاب مناسب به همراه تامین نیاز آبی به بهینه مقدار رشد خود می رسد. افزون بر این موارد باید توجه داشت برای دستیابی به محصولی که از لحاظ کمی و کیفی دارای ویژگی های مطلوب باشد، ملزم به مراقبتی ویژه می باشد که از این جمله می توان به کنترل آفات و بیماری ها، تغذیه گیاه با انواع کودهای شیمیایی یا ارگانیک مناسب اشاره کرد. کود دهی نه تنها نیازهای درخت نارنگی را برای دستیابی به مقدار رشد و میوه دهی بهینه مرتفع می سازد بلکه با تاثیر بر کیفیت و کمیت میوه ها از جهات مختلف موجب سودآوری و پاسخ گویی به میزان تقاضا به شکلی ایده آل برای این محصول می شود.


کود سولفات پتاسیم


اهمیت کود دهی درخت نارنگی

از جمله مهم ترین دلایل نیاز درخت نارنگی به کود دهی و تغذیه مناسب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•      افزایش قدرت باروری درخت نارنگی

•      بالا بردن سرعت رشد نارنگی

•      کاهش دوره رشد میوه نارنگی

•      جلوگیری از تغییر شکل میوه نارنگی

•      افزایش مقاومت گیاه به تنش های محیط

•      نیاز بالای نهال نارنگی در زمان کشت به مواد مغذی تا زمان بلوغ و باردهی

•      تاثیر گذاری مشهود و غیر قابل انکار کود دهی بر رشد درخت نارنگی و قدرت میوه دهی آن

•      دستیابی به میوه ای با کیفیت ایده آل و با ویژگی های مورد نظر مخاطبان


کودهای مناسب نارنگی

چنانچه در بالا به آن اشاره شد نارنگی و سایر مرکبات از جمله مهم ترین انواع میوه هستند که برای رشد و باردهی اصولی نیاز به استفاده از کود مناسب بر اساس برنامه کود دهی دقیقی دارند، چرا که دریافت نتیجه مطلوب وابسته به کاربرد کودها در زمان مناسب و بر اساس نیاز گیاه به آن ها می باشد.

برای درخت نارنگی و بنا به توصیه کارشناسان خبره می توان از انواع کودهای ازت (شامل کود اوره، نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم)، کود فسفر (به شکل رایج سوپر فسفات)، کود پتاسیم (سولفات پتاسیم، کلروپتاسیم و ...)، کودهای کلسیم، منیزیم، روی، منگنز، بر، آهن و ... در روش های مختلف مانند محلول پاشی، همراه با آب آبیاری و یا چالکود بر اساس نیاز گیاه و شیوه معمول کاربرد کود، استفاده نمود.

ذکر این نکته الزامیست که برای تامین این عناصر تغذیه ای مورد نیاز درخت افزون بر به کارگیری کودهای شیمیایی، می توان از کودهای آلی به صورت جداگانه و یا در ترکیب با کود شیمیایی به اشکال مختلف برای کود دهی نارنگی نیز بهره گرفت.


کود دهی نارنگی


زمان و مراحل کود دهی درخت نارنگی

در ادامه به صورت اجمالی به برخی مراحل کود دهی درخت نارنگی در طول رشد آن اشاره می شود؛

✓      پیش از آغاز کود دهی نارنگی

پیش از آغاز کوددهی و بنا به توصیه کارشناسان کشاورزی بهتر است آزمون خاک و آزمون برگ انجام شود؛ چرا که آزمون خاک نمایانگر حاصلخیزی خاک و مقدار قابل دسترس عناصر آن برای گیاه می باشد و آزمون برگ نشان دهنده برداشت عناصر از خاک توسط گیاه و مشخص نمودن مقادیر بهینه، مقادیر کمبود و یا حتی مازاد عناصر می باشد. باید توجه داشت که با دستیابی به اطلاعات حاصل از آزمون خاک و برگ نه تنها می توان به زمانبندی بهینه کود دهی دست یافت بلکه به دنبال آن می توان شاهد تولید محصولی بهینه و مطلوب از جهات مختلف بود.


✓     کود دهی درخت نارنگی ابتدای فصل رشد

هر ساله و در فصل بهار برای جبران کمبودهای مواد غذایی موجود در خاک اطراف درخت می توان اقدام به کود دهی نارنگی به روش چالکود کرد. در این مورد و با توجه به نتیجه آزمون خاک می توان از ترکیب کودهای پتاسه، کود ازته (سفید)، کود فسفاته و کود آهن به همراه کود حیوانی پوسیده با نسبت های مناسب استفاده کرد. با این روش کودها با بازدهی بالاتری در اختیار ریشه درخت قرار می گیرند و به دنبال آن رشد گیاه و میوه نیز بهتر و با کیفیت تر خواهد بود.


✓     کود دهی هنگام تورم جوانه درخت نارنگی

کاربرد کودهای حاوی روی، ریز مغذی ها و یا کودهای فروت ست در هنگام تورم جوانه ها به صورت محلول پاشی بسیار مثمر ثمر است. کاربرد کودهای فروت ست در این مرحله یا مراحل دیگر موجب کاهش ریزش گل و میوه، تولید میوه با کیفیت، افزایش تولید میوه، کاهش ریزش جوانه و همچنین کاهش احتمال سال آوری درخت می شود.


✓     کود دهی نارنگی بعد از ریزش گلبرگ ها

استفاده از کودهایی از قبیل کودهای کامل متعادل و کودهای حاوی هیومیک اسید، آمینو اسید و ریز مغزی ها پس از ریزش گلبرگ نیز موجب تقویت گیاه، افزایش رشد آن و در نهایت تولید میوه هایی با کیفیت بالا می شود.


کود نیترات کلسیم


✓     کود دهی درخت نارنگی زمان تشکیل میوه

در زمان تشکیل میوه با استفاده از کودهای کلسیم با روش محلول پاشی می توان از بروز عوارض در زمان رسیدگی میوه پیشگیری کرد و همچنین با افزایش تقسیم سلولی، افزایش مقاومت دیواره سلولی گیاه و بالا بردن کیفیت پوست میوه نتایج بهتری را دریافت کرد.


✓     کوددهی زمان فندقی شدن میوه

زمانی که میوه نارنگی تقریبا به اندازه فندق می رسد در جهت افزایش فتوسنتز و ساخت کلروفیل، افزایش آب میوه، افزایش مواد تشکیل دهنده و جامد موجود در میوه می توان به ترتیب از کودهای آهن، روی و منگنز در صورت لزوم و به صورت محلول پاشی استفاده کرد. همچنین پس از بزرگتر شدن اندازه نارنگی ها (تقریبا به اندازه گردو) برای رشد و بزرگ شدن سلول های میوه می توان از کودهای پتاسیم استفاده کرد.


✓     آخرین مرحله کود دهی درخت نارنگی

پیش از رنگ گیری نارنگی و همچنین پیش از زمان برداشت آن، استفاده از کودهای حاوی پتاسیم و کلسیم موجب تولید نارنگی هایی بزرگتر، خوش رنگ تر، با کیفیت بالا و قابلیت انبار داری بالاتر می شود.


در پایان توصیه می شود برای جلوگیری از اثرات کودها بر یکدیگر در مواردی هم چون خنثی سازی اثر کودی، پیشگیری از مضرات کاربرد بیش از اندازه کود در مواردی که منجر به سوختن ریشه، برگ و یا حتی بروز آثار مسمومیت یا تولید میوه ای با کیفیت نامطلوب و یا حتی از بین رفتن درخت یا میوه می شود، آزمون خاک انجام دهید و برای کود دهی نارنگی از کودهایی با کیفیت مطلوب و زیر نظر کارشناسان کشاورزی در زمان مقرر (با توجه به فصل، مرحله رشد، رقم کشت شده و ...) و با استفاده از روش های کود دهی مناسب استفاده کنید.

کودیاب

دانستنی ها و مقالات