کود حیوانی بهتر است یا کود شیمیایی؟

بهترین کود برای باغ و زمین های کشاوری بسته به نوع گیاه و محصول و موضع هر کس در مورد هزینه و اثرات زیست محیطی متفاوت است. هر دو نوع کود آلی و شیمیایی مواد مغذی مورد نیاز گیاهان را برای رشد سالم و قوی فراهم می کنند، با این حال هر کدام حاوی مواد مختلفی هستند و این مواد مغذی را به روش های مختلف تامین می کنند.

زمانی کود حیوانی ابزار اصلی صنعت کشاورزی برای کود دهی محصولات بود اما مشکلات مربوط به کاربرد بیش از حد و اعتقاد به اینکه کودهای شیمیایی ذاتاً بهتر هستند، منجر به کاهش مصرف آن شد. در دنیای امروز علاقه به استفاده مؤثرتر از کود حیوانی به خصوص برای کود دهی پیش از کشت در حال افزایش است، اما هنوز چالش هایی وجود دارد که باید برای استفاده گسترده از آن هم از نظر اقتصادی و هم سازگاری با محیط زیست بر آنها غلبه کنیم.

تعریف کودهای حیوانی و کودهای شیمیایی

✓      کود حیوانی Manure، زباله های جامد تجزیه شده از حیوانات، به ویژه گاو، مرغ و اسب است که برای حمایت از رشد گیاه روی خاک پخش می شود؛ کود حیوانی را می توان به عنوان ماده اولیه برای به دست آوردن کمپوست و بیوگاز استفاده کرد.

✓      کود شیمیایی Chemical fertilizer که به آن کود غیرمعدنی Inorganic و مصنوعی Synthetic نیز گفته می شود، به صورت مصنوعی تولید می شود و حاوی مواد معدنی یا مواد شیمیایی مصنوعی است، به عنوان مثال کودهای نیتروژن مصنوعی معمولاً از نفت یا گاز طبیعی ساخته می شوند.

تمام کودهای حیوانی و کودهای شیمیایی شامل مواد مغذی اولیه گیاه، نیتروژن، پتاسیم و فسفر هستند که برای رشد گیاهان سالم حیاتی اند؛ آنها همچنین سرشار از ریز مغذی ها و مواد معدنی هستند که به حفظ سلامت گیاهان و خاک کمک می کنند.

مقایسه کود حیوانی و کود شیمیایی

1- سرعت رهاسازی در کود حیوانی و شیمیایی

کودهای حیوانی نوعی از کودهای آهسته رهش هستند و مقدار قابل توجه کمتری از مواد مغذی را نسبت به کودهای غیرارگانیک برای گیاهان فراهم می کنند، بنابراین برای حمایت از کشاورزی فشرده یا ارائه نتایج فوری کافی نیستند.

کودهای شیمیایی تغذیه سریع را برای گیاهان فراهم می کنند، با این حال به کار گیری بیش از حد این کودها و غلظت مواد مغذی، خطر سوختن گیاه را افزایش می دهد و رهاسازی سریع مواد مغذی ممکن است آنها را عمیقاً در خاک و سطح آب نفوذ دهد که در نتیجه گیاهان نمی توانند به آنها دسترسی داشته باشند.

2- اثرات زیست محیطی کود حیوانی و شیمیایی

کود حیوانی ضایعات حیوانی را از مزارع حذف می کند و به طور مستقیم بر تغییرات آب و هوایی تأثیر می گذارد. مواد آلی موجود در کود حیوانی، ساختار خاک و توانایی آن در ذخیره آب و مواد مغذی را بهبود می بخشد و کارایی مصرف آب را افزایش می دهد. در واقع همه کودهای آلی یک سرمایه گذاری مناسب برای محیط زیست در آینده خاک و گیاه هستند؛ آنها از محصولات جانبی یا محصولات نهایی فرآیندهای طبیعی ایجاد می شوند، به این معنی که آنها مستقیماً از خود طبیعت می آیند. البته اگر فضولات حیوانی به درستی تجزیه نشوند، محصولات زراعی و خاک می توانند توسط میکروب های خطرناک، داروها و دانه های علف های هرز آلوده شوند.

از طرف دیگر با اینکه کودهای شیمیایی فوراً در دسترس گیاهان قرار میگیرند، اما در معرض شستشو هستند؛ فرآیندی که زمانی رخ می دهد که کودها با باران یا آب آبیاری زیر سطح ریشه گیاه شسته شوند. همچنین خطر مصرف بیش از حد سمی مواد شیمیایی وجود دارد که آرسنیک، کادمیوم و اورانیوم را وارد خاک می کند و به طور بالقوه بر میوه ها یا سبزیجات در حال رشد تأثیر می گذارد.

3- دستیابی به مواد مغذی مورد نیاز گیاه

کود حیوانی حاوی کربن، فسفر و پتاسیم است که میکروب های خاک را تغذیه می کند و به آنها اجازه می دهد تا مواد مغذی را در یک فرآیند بیولوژیکی طبیعی در دسترس گیاهان قرار دهند. از طرفی ترکیب کود حیوانی با آنچه که حیوانات در هر فصل می خورند متفاوت است، مواد مغذی و عناصر دقیق موجود از کودهای آلی مانند کود حیوانی یا کمپوست را بدون آزمایش فقط می توان حدس زد؛ این بدان معنیست که شما یک برنامه غیر دقیق کود دهی ارائه می دهید که ممکن است نیازهای گیاهان شما را برآورده کند یا نکند.

استفاده از کودهای شیمیایی ساده است، زیرا مقدار یک عنصر معین و میزان مصرف در آنها مشخص بوده و در دوزهای دقیق ساخته می شوند. نسبت مواد مغذی آنها به وضوح روی کیسه درج شده و برای رفع نیازهای خاص هر گیاه یک کود شیمیایی خاص وجود دارد.

4- هزینه کود شیمایی و کود حیوانی

استفاده از کود حیوانی که به صورت شخصی تهیه شده هزینه های پایینی دارد و باعث کاهش مصرف کودهای شیمیایی و هزینه های زیست محیطی می شود که کود حیوانی را به روشی مقرون به صرفه برای بهبود عملکرد و افزایش بهره وری کلی تبدیل می کند. البته اگر قصد خرید کودهای حیوانی یا کودهای زیستی را دارید، ممکن است هزینه بیشتری نسبت به کودهای غیرارگانیک داشته باشد، اما با توجه به فوایدی که برای خاک و محیط زیست خواهد داشت، ارزش سرمایه گذاری را دارد.

تاثیر کود شیمیایی و کود حیوانی بر خاک

•         رسانایی الکتریکی خاک: رسانایی الکتریکی یا شوری خاک، می تواند برای سنجش سلامت کلی خاک مورد استفاده قرار گیرد که با تعدادی از ویژگی هایی که بر بهره وری گیاه تأثیر می گذارد، مرتبط است. در خاک هایی که کودهای حیوانی استفاده شده اند آزمایشات هدایت الکتریکی بهتری را در تمام اعماق خاک نشان می دهند؛ استفاده بیش از حد از کود شیمیایی می تواند باعث غلظت نمک سمی در خاک شود که منجر به عدم تعادل شیمیایی خواهد شد.

•         کربن آلی خاک (SOC): کربن آلی خاک، اندازه گیری مقدار مواد آلی در خاک است؛ وجود مواد آلی در کیفیت خاک ضروری است و بر طیف وسیعی از خواص و سلامت کلی خاک تأثیر می گذارد. کود حیوانی باعث افزایش SOC در خاک می شود و برعکس استفاده از کودهای شیمیایی SOC را کاهش می دهد.

•         نیتروژن کل خاک: نیتروژن کل موجود در خاک با استفاده مداوم از کود حیوانی افزایش می یابد.

•         PH خاک: pH خاک یک فاکتور حیاتی در تولید محصولات زراعی است، زیرا تأثیر مستقیمی بر در دسترس بودن مواد مغذی دارد. اکثر محصولات زراعی PH خنثی را ترجیح می دهند؛ هنگامی که PH خاک خیلی بازی یا خیلی اسیدی می شود، مواد مغذی در خاک محبوس می شوند و در دسترس گیاهان قرار نمی گیرند. pH خاک به طور طبیعی با گذشت زمان اسیدی تر می شود و نظارت معمول و آهک زدن گاه به گاه بخش مهمی از حفظ سلامت خاک و به حداکثر رساندن تولید محصول می شود. مطالعات نشان دادند که با گذشت زمان، استفاده از کود حیوانی توانست pH خاک را در محدوده مناسب برای محصولات حفظ کند، در حالی که کودهای شیمیایی در واقع باعث اسیدی شدن خاک می شوند.

•         توده های پایدار: استفاده از کود دامی باعث افزایش خاکدانه های پایدار در برابر آب در خاک می شود. خاک دانه های پایدار در برابر آب جزء مهمی در خاک های سالم هستند و فضاهای منفذی ایجاد می کنند که به آب، مواد مغذی، هوا و غیره اجازه می دهد آزادانه در خاک حرکت کنند.

کود حیوانی بهتر است یا کود شیمیایی؟

کود حیوانی در مقایسه با استفاده از کودهای شیمیایی نتایج بهتری از نظر عملکرد محصول و کیفیت خاک ارائه می دهد. اگرچه کودهای شیمیایی یک منبع غذایی تقریباً عالی برای گیاهان هستند، اما هیچ چیزی برای خاک فراهم نمی کنند و اثربخشی آن را در دراز مدت محدود می کنند.

البته برای انتخاب کود مناسب، نیازهای گیاه عامل بزرگیست که نباید نادیده گرفته شود؛ اگر گیاه به مواد مغذی سریع نیاز دارند، کود شیمیایی راه حل مناسبی می باشد. اما اگر بیشتر به یک راه حل طولانی مدت برای مواد مغذی در گیاهان و خاک علاقه دارید، احتمالاً کودهای ارگانیک را ترجیح می دهید. نکته دیگر برای مقایسه کود حیوانی و کود شیمیایی، هزینه آنهاست، کودهای آلی در مراکز فروش گران تر از کود غیر آلی است، اما جایگزین های ارزان تری برای خرید آنها وجود دارد، اینکه خودتان آنها را تهیه کنید. عامل مهم دیگر در تفاوت کود شیمیایی و کود آلی، محیط زیست است که باید در نظر گرفته شود، اگر محیط زیست سالم تری می‌خواهید، کودهای ارگانیک بهترین گزینه هستند. به طور کلی استفاده ترکیبی از کود آلی و کود شیمیایی با توجه به نیازهای هر گیاه، به عنوان بهترین روش برای حفظ عملکرد بالای محصول و بهبود کیفیت خاک در نظر گرفته می شود.