روی Zinc یک ریز مغذی ضروری برای رشد و نمو گیاهان، حیوانات و انسانها می باشد، با اینکه این عنصر در مقادیر کم نیاز است اما گیاهان برای عملکردهای بسیار حیاتی به آن نیاز دارند. کود روی نقش مهمی در سیستم های بیولوژیکی گیاهان مانند حفظ یکپارچگی ساختاری غشاهای بیولوژیکی و مشارکت مستقیم در سنتز پروتئین و حضور ژن ایفا می کند. در میان تمام فلزات، بیشترین تعداد پروتئین برای عملکردهای کاتالیزوری خود به روی نیاز دارند، پروتئین های متصل شونده به روی تقریباً 10 درصد از کل پروتئین های سیستم های بیولوژیکی را تشکیل می دهند.

در بیشتر کشورها کمبود زینک رایج ترین ریز مغذی در خاک های کشاورزی است؛ گیاهانی که در خاک هایی با کمبود روی رشد می کنند، بهره وری را کاهش داده و حاوی غلظت بسیار کم روی در قسمت های خوراکی (مانند دانه های غلات) خود هستند که نیاز به استفاده از کود جامد و مایع حاوی عنصر روی را افزایش می دهد.

علائم کمبود روی در گیاهان

در بیشتر موارد، علائم کمبود روی در برگ های جوان ایجاد می شود؛ علائم اصلی قابل مشاهده عبارتند از:

•         کلروز: به دلیل کاهش مقدار کلروفیل در برگ یا اکسید شدن کلروفیل، برگ های سبز به مرور به سبز کم رنگ یا زرد تغییر رنگ میدهند.

•         نکروز: این مشکل در مناطق کلروز به دلیل مرگ بافت گیاه رخ می دهد.

•         تیره شدن برگ ها: کمبود روی یاعث ایجاد ضایعات قهوه ای مایل به قرمز روی برگ هاست که در گیاهان برنج بسیار معمول می باشد.

•         کاهش رشد: به دلیل کمبود زینک در نتیجه کاهش طول ساقه گیاه رخ می دهد.

•         برگ های بد شکل: برگ ها به طور قابل توجهی باریک و یا دارای لبه های موج دار میشوند.

•         ایجاد برگ های کوچک

•         سرخ شدن برگ ها: برگها به جای اینکه بین گره های گیاه سالم پخش شوند، در یک خوشه به هم نزدیک می شوند، این علامت کمبود روی در درختان میوه بسیار معمول است.

کود روی

پس از بررسی خاک و شناسایی کمبود روی، می توان گیاه را به راحتی با کودهای حاوی روی و استفاده از انواع روش های کوددهی درمان کرد؛ چندین ترکیب مختلف روی به عنوان کود استفاده می شود، اما کود سولفات روی پرمصرف ترین ماده است، کود زینک همچنین می تواند پس از استفاده از کودهای کامل NPK در خاک استفاده شود. استفاده از کودهایی با مواد مغذی کافی و متعادل برای تولید و حفظ عملکرد بهینه که منجر به حداکثر سود می شود، حیاتی است. اگر چه به عنوان یک ریز مغذی در نظر گرفته می شود، اما تغذیه مناسب گیاه با کود روی به همان اندازه ضروری است که هر ماده مغذی دیگری، عناصر ماکرو یا میکرو، ضروری می باشد.

به دلیل شرایط مختلف خاک که ممکن است در آن کمبود روی وجود داشته باشد، همیشه بهترین کار قبل از استفاده از کود روی برای گیاه، شناسایی و تجزیه و تحلیل خاک و گیاه است. بیشتر کودهای روی از باقیمانده و جریان های فرعی فرآیندها با استفاده از فلز روی اولیه تولید می شوند، این منابع روی خالص شده و از نظر شیمیایی تغییر می یابند تا ترکیبی را ایجاد کنند که در دسترس گیاهان باشد. مهم است که کودهای زینک از تولیدکنندگان معتبر تهیه شوند تا اطمینان حاصل شود که از آلاینده های مضر عاری و دارای سطوح مشخص شده روی هستند.

انواع کودهای روی

در کودهای روی از سه نوع ترکیب مختلف استفاده می شود، این ترکیبات از نظر محتوای روی، قیمت و اثربخشی برای محصولات در انواع مختلف خاک به طور قابل توجهی متفاوت است. منابع روی عبارتند از:

✓      منابع غیر آلی (معدنی): سولفات روی، اکسید روی، کربنات روی، نیترات روی و کلرید روی. سولفات روی رایج ترین کود روی است که در سراسر جهان استفاده می شود و به دو شکل مونوهیدرات کریستالی و هپتا هیدرات موجود می باشد. از مزایای کود سولفات روی می توان به هزینه نسبتا پایین آن و محلول بودن در آب و در نتیجه پخش سریع آن در خاک اشاره کرد.

✓      کلات های مصنوعی: نمک دی سدیم Na2Zn-EDTA رایج ترین منبع کلات روی است، این کلات های مصنوعی با پایداری بالایی که دارند برای مخلوط کردن با محلول های کود غلیظ برای خاک، کوددهی و کاربردهای هیدروپونیک بسیار مناسب هستند. آنها همچنین می توانند برای محلول پاشی استفاده شوند، اما محتوای روی نسبتاً کم آنها به این معنیست که ممکن است برای شرایط کمبود روی شدید، تکرار کود دهی نیاز شود. نتایج بررسی های اخیر نشان می دهد که کود سولفات روی (ZnSO4) منبع بهتر و ارزان تری برای محلول پاشی روی نسبت به ZnEDTA از نظر اصلاح کمبود روی و بهبود غلظت آن در دانه است.

✓      کمپلکس های آلی طبیعی شامل آن هاییست که با واکنش نمک های روی با سیترات ها یا با محصولات جانبی آلی از تولید خمیر کاغذ مانند لیگنوسولفونات‌، فنل و پلی فلاونوئید تولید می شوند. این نوع کودهای روی به طور کلی ارزان تر از کلات های مصنوعی مانند ZN-EDTA هستند.

استفاده از کود روی برای گیاهان چگونه است؟

کمبود روی معمولاً با استفاده از کود روی در خاک اصلاح می شود. محلول پاشی معمولا در درختان میوه با ارزش بالاتر و تاک های انگور و برای درمان محصولات زراعی یکساله استفاده می شود؛ روش های دیگر کوددهی روی شامل تیمار بذر و ریشه زنی نهال های پیوندی (مثلاً در تولید برنج) است. بارورکردن یک روش کاربردی نسبتاً جدید است که در آن کودهای روی و کود کامل NPK با هم به آب آبیاری اضافه میشوند تا توزیع یکنواخت، اختلاط همگن، دسترسی بیشتر و کاهش خطر آسیب به گیاهان، به ویژه در مناطق نیمه خشک و خشک را بهبود بخشند. مقدار کود زینک مورد نیاز به نوع محصول کشت شده، نحوه کوددهی و شرایط خاک بستگی دارد. میزان استفاده از کود روی در خاک معمولاً بین 5 تا 30 کیلوگرم در هکتار است، کاربردهای بالاتر اغلب برای محصولاتی که به ویژه به کمبود روی حساس هستند مانند ذرت استفاده می شود. کودهای روی همچنین اغلب برای تقویت کودهای دیگر، از جمله کودهای مخلوط NPK استفاده می شود، در این نوع کاربرد، مشاهده نرخ های غنی سازی 0.5٪ تا 1.0٪ روی بر وزن رایج است.

در صورتی که کشاورزان از کود روی به طور منظم استفاده می کنند، باید تجزیه و تحلیل خاک یا گیاه به طور منظم انجام شود تا مشخص شود که آیا بقایای کافی روی در خاک انباشته شده یا خیر، زیرا در اینصورت استفاده از کود روی می تواند برای یک یا چند سال متوقف شود. این باعث صرفه جویی در هزینه مصرف کود زینک برای کشاورز می شود و کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که روی به سطوح بالای نامطلوب انباشته نمی شود.

مزایای استفاده از کود روی

بهبود عملکرد گیاه عموماً زمانی تحقق می یابد که کودهای روی به خاک هایی با سطح زیستی کم روی اضافه شوند؛ این افزایش عملکرد به عوامل متعددی از جمله ترکیب فیزیکی و شیمیایی خاک، pH و اکسیدهای فلزی و سطوح مواد آلی و رطوبت خاک بستگی دارد. همچنین کود روی در طول زمان کارآمدی خود را نشان می دهد به این معنی که از کودهای آهسته رهش می باشد، زیرا یک بار مصرف آن گیاهان و محصولات زراعی را برای دو تا سه سال درمان می کند. نیاز گیاهان به کود روی و واکنش آنها به دریافت این کود تقریباً در همه انواع خاک ها و مناطق اقلیمی زراعی مشاهده شده اما بهترین نتایج را غلات و همچنین محصولات میوه دار و سبزیجات دریافت کرده اند. روی برای انسان نیز فواید زیادی دارد، بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیش از 30 درصد از جمعیت جهان دچار کمبود روی هستند. این کمبود می تواند منجر به ریزش مو، آکنه و حتی آسیب عصبی شود؛ افزودن کود سولفات روی به سبزیجات راه آسانی برای اطمینان از دریافت روی مورد نیاز انسان در رژیم غذایی است.

سنتز پروتئین و تنظیم رشد گیاهان نیاز به روی دارد و همانطور که گفته شد کاهش تولید هورمون در گیاهی که کمبود روی دارد باعث کوتاه شدن میانگره ها و توقف رشد برگها می شود. کود روی به سنتز مواد رشد گیاهی و سیستم های آنزیمی کمک می کند و برای تحریک برخی واکنش های متابولیک، که به ویژه در مراحل اولیه رشد حیاتی هستند، ضروری است. استفاده به موقع از کود حاوی روی می تواند از عملکرد کم، نکروز شدن برگها و توقف رشد جلوگیری کند، همچنین می توان از آن به عنوان یک قارچ کش طبیعی استفاده کرد.

نظرات کاربران

عالی خوب متوسط ضعیف خیلی ضعیف

کاربر گرامی ، جهت ثبت نظر در سایت ، می بایست ثبت نام کنید!