مولیبدن (Mo) یک عنصر کمیاب است که در خاک یافت می شود و به مقدار بسیار کمی برای رشد گیاهان و حیوانات مورد نیاز است. مولیبدن در گیاهان برای سنتز و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز مورد نیاز است و برای فرآیند تثبیت نیتروژن همزیستی توسط باکتری ریزوبیا در ماژول های ریشه حبوبات حیاتی می باشد. با توجه به اهمیت مولیبدن در بهینه سازی رشد گیاه، خوشبختانه کمبود آن در بیشتر مناطق کشت کشاورزی نسبتاً نادر است که با استفاده از کود مولیبدن به راحتی قابل رفع است.
همه گیاهان برای رشد و نمو طبیعی به مقادیر بسیار کمی مولیبدن نیاز دارند اما در بین عناصر ریز مغذی گیاه، مولیبدن و نیکل در کمترین غلظت مورد نیاز هستند. نیاز حبوبات به مولیبدن بیشتر از چمن و سایر گیاهان می باشد، در شرایطی که کمبود آن مشاهده شود، انواع مختلفی از کودهای شیمیایی و زیستی حاوی این عنصر وجود دارد که می توان برای اصلاح وضعیت کمبود مولیبدن از آنها استفاده کرد.
علائم کمبود مولیبدن در گیاهان
علائم کمبود مولیبدن به صورت زرد شدن و کوتاهی رشد گیاه ظاهر می شود، این کمبود همچنین می تواند باعث سوزاندن حاشیه یا لوله شدن برگ ها شود. عنصر مولیبدن در گیاهان متحرک است و علائم کمبود می تواند در کل گیاه ظاهر شود.
نشانه های کمبود مولیبدن در گیاهان غیر حبوبات: از آنجایی که مولیبدن کافی برای متابولیسم مناسب نیتروژن ضروری است، کمبود این ریزمغذی معمولاً به صورت عدم رشد گیاهان و عدم ایجاد رنگ سبز تیره در برگها ظاهر می شود. در کمبود شدید مولیبدن، ممکن است یک ناحیه سبز کم رنگ یا زرد در اطراف لبه ها و بین رگبرگ های گیاهان ایجاد شود. علائم پیشرفته به صورت سوختگی (نکروز) در اطراف لبه ها و بین رگبرگ ها ظاهر میشود شود، زیرا گیاه نمی تواند نیترات را جذب کرده و آن را به پروتئین تبدیل کند.
نشانه های کمبود مولیبدن در حبوبات: این گیاهان نیاز اضافی به Mo دارند، زیرا علاوه بر استفاده داخلی از نیترات، برای تثبیت نیتروژن توسط باکتری های گره ریشه نیز مولیبدن مورد نیاز است. علائم کمبود مولیبدن در حبوبات شامل کوتاهی رشد عمومی و زردی گیاه است که معمولاً در نتیجه عرضه ناکافی نیتروژن دیده می شود.
کود مولیبدن
از آنجایی که مولیبدن برای تبدیل نیترات به آمونیاک در گیاهان مورد نیاز است، تغذیه با کود نیترات زودتر از تغذیه با کود آمونیاکی باعث کمبود مولیبدن می شود. همچنین تحقیقات نشان داده است که سولفات بالا می تواند جذب گیاه مولیبدن را کاهش دهد به این معنی که افزودن کودهای گوگرد مانند کود سولفات (SO4 2) تمایل به کاهش جذب MoO42 دارد، زیرا هر دو برای مکان های جذب ریشه با هم رقابت می کنند. در صورت بروز کمبود مولیبدن، pH محیط رشد را بررسی کنید، زیرا مولیبدن تنها ریز مغذی است که با کاهش pH محیط رشد غیر قابل دسترس می شود؛ اگر PH برای محصول مورد نظرتان ایده آل است، می توانید افزودن کود مولیبدن را در نظر بگیرید. تامین MO کافی توسط کودهای مولیبدن معمولاً به افزایش توانایی گیاهان برای استفاده از نیتروژن مربوط می شود.
کمبود مولیبدن در گیاهان ممکن است همیشه نیاز به کود دهی توسط مکمل نداشته باشد، به ویژه در خاک های اسیدی که به کارگیری آهک باعث افزایش دسترسی به مولیبدن توسط گیاهان می شود. به طور مشابه، افزودن کود فسفر، مولیبدن را پس از تبادل آن با MoO4-2 در محل های جذب خاک، به محلول آزاد می کند. فرمولاسیون های کود مولیبدن به صورتی تشکیل شده است که برای افزایش دسترسی به این عنصر در اکثر گیاهان به خوبی کار می کند.
روش های استفاده از کود مولیبدن
در بسیاری از خاک ها، استفاده از یک ماده آهکی برای افزایش pH، مولیبدن را از اشکال نامحلول آزاد می کند؛ با این حال انتشار شیمیایی مولیبدن محلول پس از استفاده از آهک ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد. اگر آهک برای رشد محصول مورد نیاز نیست یا زمانی که غلظت مولیبدن در خاک کم است، کود دهی با استفاده از کود مولیبدن اضافی به روش های زیر مفید باشد:
1- کود دهی توسط کود مولیبدن از طریق خاک
کودهای مولیبدن را می توان به صورت نواری در اطراف گیاه یا پراکنده روی خاک پخش کرد، معمولاً مقدار کود مولیبدن برای کود دهی خاک کم است. از آنجایی که مولیبدن در خاک جذب می شود و به راحتی شسته نمی شود، کاربردهای این کود از طریق خاک می تواند برای چندین سال موثر باقی بماند. اغلب کودهای مولیبدن را با سایر کودهای مورد نیاز خاک مخلوط می کنند تا به کاربرد یکنواخت کمک کند، یا ممکن است قبل از کاشت در آب حل شود و روی خاک اسپری شود. کود تری اکسید مولیبدن (MoO3) به دلیل حلالیت کم از بین انواع روش های کوددهی فقط برای کاربرد از طریق خاک مناسب است. در مراتعی که حبوبات کشت شده، کود مولیبدن معمولاً یک بار هر 3 تا 4 سال به میزان 50 تا 100 گرم در هکتار استفاده می شود.
2- محلول پاشی کود مولیبدن
منابع مولیبدن محلول مانند مولیبدات سدیم یا مولیبدات آمونیوم برای محلول پاشی گیاهان استفاده می شود که پوشش یکنواخت را تضمین می کند. محلول پاشی توسط محلول های رقیق کود مولیبدن معمولاً زمانی مؤثرتر است که در مراحل اولیه رشد گیاه استفاده شود. روش محلول پاشی برای اصلاح فوری علائم کمبود مولیبدن در مقایسه با کاربردهای اعمال از طریق خاک که سود باقیمانده طولانی تری دارند، مفید است، همچنین محلول پاشی کود مولیبدن برای سبزیجات روشی محبوب می باشد. از آنجایی که مولیبدن در گیاهان متحرک است، معمولاً یک یا دو محلول پاشی در اوایل فصل، چه برای نشاها در حالی که هنوز در بستر بذر هستند و یا پس از کاشت در مزرعه برای سبزیجات نیاز می باشند.
3- کود دهی به بذر
تیمار بذر با مقادیر کم کود مولیبدن در مناطقی که کمبود آن رخ می دهد رایج است؛ این روش تضمین می کند که هر دانه به طور یکنواخت مقدار کم اما کافی مولیبدن برای رشد سالم را دریافت می کند. از این روش برای کود دهی حبوبات استفاده می شود تا تثبیت نیتروژن قوی را تقویت کنند. میزان کاربرد بیش از حد می تواند جوانه زنی بذر را کاهش دهد یا باعث تجمع مولیبدن به غلظت هایی شود که ممکن است برای حیوانات چرا مضر باشد.
تتت
می توان کودهای مولیبدن را با کودهای نیتروژن (N)، کود فسفر (P) و کود پتاسیم (K) مخلوط کرد و به عنوان تغذیه برگی یا به شکل کوددهی بذر استفاده کرد. کوددهی به بذر به دلیل مقادیر بسیار کمی از مواد مغذی مورد نیاز، رایج ترین راه برای اصلاح کمبود مولیبدن در گیاهان است.
در حال دریافت اطلاعات ...