فندق یکی از اجزاء محبوب و پرخاصیت آجیل است که افزون بر مغذی و خوش طعم بودن دارای ویژگی پرورش ساده می باشد که این امر توجه بسیاری از باغبانان و دیگر افراد را به پرورش آن جلب می کند. جدای از روش کاشت نهال، فندق به صورت درختچه ای و تا ارتفاع 5/1 متر رشد می کند، نگهداری از درختچه فندق ساده است اما برای موفقیت آمیز بودن کشت بهتر است به ویژگی ها و نیازهای آن در مواردی چون الگوی کشت، شرایط دمایی، زهکشی خاک و آبیاری، هرس و تغذیه به وسیله کود و حتی آفات و بیماری های تهدید کننده آن توجه شود.
جدای از مهیا بودن شرایط اولیه پرورش درختچه فندق (شرایط اکولوژیکی یا محیط کشت) تغذیه آن با استفاده از کودهای مناسب نه تنها ضامن رشد و باروری درختچه است بلکه ضامن تولید بهینه محصول نیز می باشد.

اهمیت کود دهی درختچه فندق
همه درختان (درختچه ها) برای رسیدن به رشد بهینه و بیشینه میزان باروری نیازمند به داشتن برنامه کودی و تغذیه ای منظم در طولانی مدت هستند چرا که واکنش آنها به کود دهی نسبت به گیاهان علفی و یک ساله کندتر می باشد. داشتن برنامه کودی مناسب و بهینه برای درختچه فندق نیز به دلایلی همچون موارد نام برده در زیر حائز اهمیت است:
✓ رشد اجزای درختچه در حد مناسب
✓ افزایش قدرت باروری درختچه فندق
✓ افزایش مقدار محصول و درنتیجه افزایش عملکرد
✓ بالا بردن کیفیت فندق تولیدی از نظر اندازه و طعم
✓ پیشگیری از پوک شدن و افزایش وزن فندق
بهترین زمان استفاده از کود برای درخت فندق
با توجه به سن درختچه فندق و نیازهای کودی آن، به طور کلی زمان استفاده از بهترین کودها
برای درخت فندق به شرح زیر است:
تا پیش از زمان رویش فندق برای رشد درختچه تنها باید از کود ازته (نیتروژن دار) استفاده نمود. پس از ظاهر شدن میوه ها و با توجه به سن درختچه ها، هر درختچه فندق سالانه به مقدار میانگین 300 تا 500 گرم ازت خالص، 200 تا 400 گرم فسفات و 100 تا 200 گرم پتاسیم نیاز دارد که باید به استفاده از کود شیمیایی یا آلی تامین شود. باید توجه داشت که زمان مصرف کودهای ازته برای فندق طی دو نوبت و در ماه های اردیبهشت و خرداد است و زمان استفاده از کودهای فسفر و پتاسه اسفند ماه می باشد.

در مورد زمان کود دهی درخت فندق با استفاده از کودهای حاوی عناصر پر مصرف همچون نیتروژن، فسفر و پتاسیم برای درخت فندق بهتر است به نکات زیر توجه داشت:
- کود ازته را بهتر است به همراه کود دامی کاملا پوسیده و به روش چالکود استفاده کنید.
- کودهای ماکرو همانند کود اوره، اسید بوریک، سولفات آمونیوم و سولفات روی را بهتر است به مقدار 5 در هزار و طی دو نوبت (نخست پس از برداشت میوه و پیش از ریزش برگ و دوم در اوایل بهار یعنی در زمان تورم جوانه ها و به شکل محلول پاشی) استفاده کرد.
- کودهای ماکرو برای درخت فندق تنها پس از زمان باردهی و از سال پنجم استفاده می گردد.
- می توانید هر سه سال یک بار و در اواخر زمستان از کودهای دامی کاملا پوسیده برای تقویت درختچه فندق استفاده کنید.
- در صورت کود دهی فندق با کود فسفات امونیوم و سولفات پتاسیم باید آن ها را در نیمه دوم اسفند ماه استفاده کرد.
- همچنین زمان استفاده کودهای سولفات منیزیم، سولفات آهن و سولفات روی نیز اسفند ماه است.
- کودهای میکرو حاوی ریز مغذی را بایستی در صورت نیاز و بنا به توصیه کارشناس در زمان مقرر استفاده نمود.
کود مورد نیاز درخت فندق
جدای از کودهای ماکرو و کودهای کامل برای تامین عناصر پر مصرف مورد نیاز فندق و کودهای حاوی عناصر ریز مغذی چون روی و آهن که میزان کاربرد آن ها بستگی به آزمون خاک و برگ دارد؛ سه نوع کود شامل اسید هیومیک، اسید آمینه و کلسیم از مواردی هستند که کاربرد آنها در برنامه کود دهی فندق از اهمیت بالایی برخودار هستند:
1- کود دهی فندق استفاده از هیومیک اسید دارای مزایای اصلاح کنندگی خاک، کاهش میزان شوری خاک، تنظیم اسیدیته خاک، کمک به افزایش رشد ریشه، افزایش جذب عناصر غذایی، افزایش قابلیت نگهداشت آب در خاک و طولانی کردن دوره آبیاری، آزاد سازی عناصر بلوکه و ... می باشد که در نهایت موجب تقویت درخت فندق می شود.
نیاز درختچه فندق به هیومیک اسید با توجه به نوع آن (گرانول، پودری، مایع) متفاوت بوده و برای تعیین دقیق مقدار و زمان مصرف آن باید به توصیه کارشناس و آزمون خاک توجه داشت.

2- کود دهی درختچه فندق با اسید آمینه نیز برای ممانعت از سرمازدگی و کنترل تنش سرمایی درخت فندق حائز اهمیت می باشد. کودهای حاوی اسید آمینه به طور معمول به صورت محلول پاشی و سالانه یک بار پیش از زمستان برای فندق مورد استفاده قرار می گیرند.
3- کود کلسیم نیز افزون بر نقش تغذیه ای و ساختاری که در گیاه دارد مقاومت گیاه را در برابر آفات، بیماری ها و عوارض افزایش می دهد و از طرف دیگر مزایایی چون رشد بهتر ریشه گیاه، فراهمی عناصر غذایی و افزایش جذب آن ها و اصلاح کنندگی خاک را برای گیاه به ارمغان می آورد. به طور معمول پیشنهاد می شود که سالانه دوبار از کودهای کلسیم برای درختچه فندق استفاده شود.
نکاتی در خصوص کود دهی درخت فندق
با دانستن این نکته که نیاز تمامی درختان و محصولات (از جمله فندق) به عناصر غذایی و برنامه کودی منظم و دقیق امری غیر قابل انکار است، اما پیش از تعیین برنامه کود دهی فندق بهتر است مواردی را مد نظر داشت که در زیر به برخی از آن ها اشاره می شود:
✓ برای درخت فندق تنها نباید به دنبال یک نوع خاص کود و یا یک عدد بود، برای مثال نمی توان تنها با استفاده از کود دامی نیاز این درخت را تامین نمود و بهتر است از کودهای شیمیایی، دامی و زیستی مناسب در کنار هم و بر اساس برنامه مشخص و بهینه استفاده کرد.
✓ چنانچه پیش از این گفته شد پاسخ درختان به مقدار یک عنصر غذایی خاص نسبت به محصولات علفی و یک ساله کند است و برای دریافت نتیجه مطلوب باید زمان (چند سال) و هزینه را مد نظر قرار داد.
✓ در مورد کود دهی درخت فندق و برخی دیگر از درختان پیش از تعیین برنامه کودی باید سن آنها را مورد توجه قرار داد.
✓ با توجه به مشخص بودن نیازهای فندق به عناصر غذایی همانند دیگر محصولات کشاورزی، باید نتیجه های حاصل از آزمون خاک و برگ را مورد بررسی قرار داد چرا که بر اساس آزمون خاک مقدار عناصر در دسترس و قابل جذب موجود در خاک برای گیاه مشخص می شود و با توجه به آن می توان مقادیر کمبود و بیش بود عناصر را تعیین کرد و در نتیجه از هدر رفتن منابع کودی و پیامدهای آن پیشگیری به عمل آورد. همچنین آزمون برگ نیز مقدار عناصر موجود و جذب شده در درخت فندق را نمایان می سازد.