گیاهان برای رشد سالم به طیف وسیعی از مواد مغذی نیاز دارند؛ این مواد مغذی به طور طبیعی تا حدودی در خاک وجود دارند، همچنین می توانند به شکل کود برای افزایش نرخ رشد و عملکرد محصول اضافه شوند. به طور کلی کود هر چیزیست که برای افزایش بهره وری گیاه به خاک اضافه می شود. کودهای کامل یا کود NPK که حاوی مواد مغذی اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند رایج ترین انواع کودهای مورد استفاده توسط کشاورزان و باغداران می باشند.

کودها به صورت جامد و مایع به شکل های گرانول، پودر یا محلول موجود هستند، استفاده از کود گرانول یا پودری سریع و ساده است و معمولاً فقط به یک یا دو بار کود دهی در فصل رشد نیاز دارد، اما کودهای مایع نیاز به رقیق کردن و معمولاً استفاده مکرر دارند. از طرف دیگر کودهای مایع بلافاصله عمل می کنند در حالی که کودهای جامد مدت بیشتری طول می کشد تا مواد مغذی خود را آزاد کنند.

شش ماده مغذی اولیه وجود دارد که از مهمترین عوامل موثر بر رشد گیاهان هستند و در مقادیر نسبتاً زیادی به آنها نیاز دارند:

•     کربن حاصل از CO2 موجود در هوا

•     هیدروژن از آب

•     اکسیژن از آب و هوا

•     نیتروژن که معمولا در طبیعت کمتر از نیاز گیاهان موجود می باشد.

•     فسفر

•     پتاسیم


کود کامل


کود NPK چیست؟

همه انواع گیاهان، مواد مغذی یکسانی نیاز ندارند و گاهی اوقات استفاده از کودها به طور تصادفی می تواند ضرر بیشتری نسبت به مزایای آن داشته باشد. کودهای NPK کودهای حاوی عناصر نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) هستند و به همین دلیل به این نام نامگذاری شده اند. هر کدام از این عناصر برای بهبود سلامت و ظاهر گیاهان مهم اند، مثلا نیتروژن در رشد برگها ، فسفر در بهبود تولید میوه و یا گل و پتاسیم برای سلامت کلی گیاهان مفید هستند. اغلب، خاکی که گیاهان در آن رشد می کنند فاقد برخی از این مواد مغذی است یا مقدار خیلی کمی از آنها را دارد، بنابراین با افزودن آنها توسط کود، گیاهان بهتر عمل می کنند. کودهای NPK با اصطلاحات مختلفی شناخته می شوند، مانند کودهای همه منظوره، کود کامل، کودهای ترکیبی، کود مرکب و کود جهانی.

گیاهان به مواد مغذی نیتروژن، فسفر و پتاسیم به مقادیر بیشتری در مقایسه با سایرین نیاز دارند، این عناصر به نام درشت مغذی های اولیه شناخته می شوند، جزء مهمترین مواد مغذی ضروری برای زندگی گیاهان هستند. به دلیل درشت مغذی بودن این مواد، کودهای NPK به نام کودهای ماکرو شناخته می شوند، تفاوت کودهای میکرو و کودهای ماکرو در میزان نیاز گیاهان به مواد تشکیل دهنده می باشد نه به اندازه یا اهمیت آنها. خاک معمولاً بخش زیادی از فسفر و پتاسیم مورد نیاز گیاه را فراهم می کند، بنابراین میزان این مواد مغذی در کود کامل کمتر است. گیاهان برای رشد و داشتن شادابی نیاز به منابع نیتروژن فراوان دارند، بنابراین کودهای N-P-K دارای عدد اول بسیار بالاتر از دو عدد دیگر هستند.


اعداد موجود در کود NPK و بهترین زمان مصرف آنها

برچسب های روی کود NPK نشان دهنده درصد وزنی هر ماده مغذی و به صورت تفکیک دقیق سه ماده مغذی اصلی N، P و K هستند که همیشه به یک ترتیب نشان داده می شوند. در زمان خرید کود کامل شما یک سری از سه عدد را خواهید دید که اغلب با خط تیره از هم جدا می شوند؛ به عنوان مثال، اگر یک کود NPK با برچسب 5-10-5 بخرید، حاوی 5 درصد نیتروژن، 10 درصد فسفر و 5 درصد پتاسیم وزنی است و 80 درصد باقیمانده وزن کیسه از مواد مغذی یا پرکننده های جزئی تشکیل شده است. اگر اعداد هر سه ماده در کود ان پی کا یکسان یا مشابه باشند، به عنوان یک کود متعادل شناخته می شود و در صورتی که یک عدد بیشتر از بقیه باشد، این بدان معناست که نسبت مواد مغذی متفاوت بوده و کود بهتر است در یک زمان خاص از سال استفاده شود. گیاهان در زمان های خاصی از سال به مقادیر متفاوتی از مواد مغذی نیاز دارند، بنابراین به درک اینکه هر کدام برای چه چیزی استفاده می شود کمک می کند.


کود npk


نیتروژن (N) به گیاهان کمک می کند تا پروتئین های مورد نیاز خود را برای تولید بافت های جدید بسازند، این ماده در بهار و اوایل تابستان بیشتر مورد نیاز گیاهان است. از مصرف کودهای NPK با نیتروژن بالا در اواخر سال خودداری کنید زیرا برگ ها و شاخه های جوان به راحتی در اثر سرما آسیب می بینند. توجه داشته باشید که کودهای کامل نیتروژن بالا باعث رشد سریع اما گیاهان ضعیف تری می شوند که بیشتر مستعد حملات بیماری ها و آفات هستند؛ رشد سریع و چشمگیر لزوما بهترین چیز برای گیاهان شما نیست. فسفر (P) باعث رشد ریشه می شود، بنابراین در هنگام کاشت، به ویژه در کود دهی پاییزه گیاه به سطوح بالاتری از فسفر نیاز دارد. پتاسیم (K) به شکل گیری گل و میوه گیاهان کمک می کند و باید از اواخر بهار تا پایان تابستان استفاده شود.


کاربردهای کود NPK چیست؟

کاربرد نیتروژن N در کود NPK

نیتروژن، اولین عددی که در یک کود NPK به آن اشاره شده ، این عنصر نقش کلیدی در تولید کلروفیل گیاه دارد که آن را به عامل مهمی در رشد برگ و ساقه تبدیل میکند. گیاهانی که بیشتر به نیتروژن نیاز دارند عبارتند از چمن ها و سبزیجات برگ دار مانند کلم و اسفناج؛ اساساً هرچه یک گیاه برگ بیشتری تولید کند، نیاز نیتروژن آن بیشتر خواهد بود؛ اگرچه 78 درصد جو از نیتروژن تشکیل شده است، اما اکثر گیاهان نمی توانند از آن استفاده کنند.

زمانی که رشد گیاهان شما با ساقه های ضعیف متوقف می شود و برگ های آنها زرد یا تغییر رنگ می دهند، می توانید متوجه شوید که گیاهان شما به نیتروژن نیاز دارند. کودهای نیتروژن دار به سرعت توسط باران از خاک شسته می شوند و باید سالانه تجدید شوند؛ در محصولاتی که در طی یک دوره زمانی به نیتروژن زیادی نیاز دارند، مانند کلم، افزودن نیتروژن توسط کودهای نیترات به صورت تدریجی در طول دوره رشد کارآمدترین روش استفاده است.


کود نیترات پتاسیم


کاربرد فسفر P در کود کامل

عدد میانی در سری NPK به درصد فسفر در کود کامل اشاره دارد که رشد ریشه را تحریک کرده، به گیاه کمک می کند تا جوانه ها و گل ها را تنظیم کند و جوانی زنی بذر را افزایش می دهد. به ویژه برای گیاهان جوانی که سیستم ریشه خود را تشکیل می دهند و سبزیجاتی مانند هویج و شلغم بدیهیست که برای رشد خوب به فسفر فراوان نیاز دارند. بدون فسفر کافی، شاهد توقف رشد گیاه و احتمالاً رنگ بنفش در برگها خواهید بود و نتیجه بخشی آن کم است. فسفات ها پس از مصرف دو یا سه سال در خاک باقی می مانند بنابراین مقدار آن در کود کامل احتمالاً کافی است و بهتر است آن را درست قبل از کاشت یا در طول دوره های رشد اضافه کنید.


کاربرد پتاسیم K در کود NPK

عدد نهایی در فهرست مواد اصلی کود NPK، درصد پتاسیم موجود در محصول را نشان می دهد، وجود پتاسیم به تولید گل و میوه کمک می کند و برای حفظ رشد و کمک به گیاهان در مقاومت در برابر بیماری ها حیاتی است. این ماده در فرآیند ساخت نشاسته و قند استفاده می شود، بنابراین در سبزیجات و میوه ها مورد نیاز است؛ هویج، جعفری، سیب زمینی، گوجه فرنگی و سیب همگی برای برداشت خوب به پتاسیم زیادی نیاز دارند.

گیاهانی که کمبود پتاس دارند مقاومت کمی در برابر بیماری، سوختن برگها و عملکرد ضعیف میوه خواهند داشت، گوجه فرنگی واقعاً اثرات کمبود پتاسیم را نشان می دهد، بنابراین بهترین کود برای گوجه فرنگی باید حاوی درصد بالایی پتاس باشد. پتاس معمولاً دو یا سه سال در خاک دوام می آورد، اما برای تولید سبزیجات نیاز به مقدار اضافی از آن است.

کودیاب

دانستنی ها و مقالات