گیاهان به انواع غذای مناسب، در مقادیر مناسب و در زمان مناسب نیاز دارند، هنگامی که آن را دریافت کنند، می توانند به خوبی رشد کرده و در برابر آفات و بیماری ها مقاومت کنند. تغذیه یک عنصر حیاتی برای سلامت گیاه است، از سوی دیگر، تغذیه نامناسب گیاه باعث ایجاد انبوهی از مشکلات برای او می شود. کود دهی آنقدرها هم که فکر می کنید ساده نیست، شما باید بدانید چه زمانی و چگونه گیاهان را کود دهی کنید، در غیر این صورت با انجام اشتباهات رایج در زمان کود دهی، خطر از بین بردن گیاهان نیز وجود خواهد داشت.
استفاده از کود در باغ یک گام اساسی برای تضمین برداشت سالم است، اما باید در مورد انتخاب درست در بین انواع روش های کوددهی اطلاعات کافی داشته باشید. در حالی که این باور وجود دارد که کود دادن به گیاهان ایده خوبی است، از طرف دیگرشرایط زیادی هم وجود دارد که کیسه کود باید بسته بماند. در ادامه چند اشتباه رایج را که باغبانان هنگام کود دهی به گیاهان خود مرتکب می شوند ارائه شده است؛ شما باید این اشتباهات را در ذهن داشته باشید تا از هر گونه اتفاق ناگوار که ممکن است ناشی از کمبود دانش در مورد کود باشد جلوگیری کنید.
اشتباهات رایج در زمان کود دهی گیاهان
1. کود دهی بیش از حد، اشتباه رایج
تقریبا در تمام موارد زیاد بودن یک چیز خوب، بد است و این در مورد کود نیز صدق می کند؛ در حالی که ممکن است فکر کنید تغذیه مکرر و در مقادیر زیاد گیاهان مفید است، اما امکان کود دهی بیش از حد وجود دارد و این می تواند برای سلامت آنها مضر باشد. گیاهان به یک جیره غذایی متعادل از مواد مغذی نیاز دارند و وقتی که این مقدار بیش از حد نیاز باشد، متوجه می شوید که گیاهان شما بیمار به نظر می رسند. با کود دهی بیش از حد، گیاهان شما ممکن است علائم زیر را نشان دهند:
• بلوغ دیررس
• گیاهان بلند با ساقه های ضعیف
• کلروز یا رنگ پریدگی و زردی روی برگها
• ضایعات روی ریشه و ساقه
• ریزش زودرس برگها
• کاهش رشد ریشه
در موارد خفیف کود دهی بیش از حد، گیاهان سبز رشد بیش از حد را نشان می دهند که در ابتدا خوب به نظر می رسد، اما این رشد نرم مستعد حمله حشرات شیره خوار مانند شته ها، کنه های عنکبوتی و غیره هستند. در شرایط شدیدتر با انجام این اشتباه در زمان کود دهی، گیاهان ممکن است برگ های پژمرده و زرد با حاشیه قهوه ای را نشان دهند که سوختگی کود نامیده می شود و می تواند کشنده باشد. هنگامی که گیاهان شما علائم مسمومیت توسط کود را نشان می دهند، راهی برای معکوس کردن آن وجود ندارد؛ تنها کاری که می توانید انجام دهید این است که آنها را به طور کامل آبیاری کنید تا اطمینان حاصل شود که کود اضافی از بین رفته است. برای جلوگیری از مسمومیت گیاه در کود دهی بیش از حد، مهم است که به دستورالعمل های سازنده کود از نظر میزان مصرف و دفعات کاربرد پایبند باشید.
2. کود دهی کمتر از نیاز گیاهان
برخلاف مورد اول در اشتباهات کود دهی، این امکان وجود دارد که کود دهی شما کمتر از نیاز گیاهان به کود باشد. در یک دنیای ایده آل به کود دهی گیاهان نیاز نداریم زیرا خاک تمام مواد مغذی را در دسترس گیاهان قرار می دهد، اما متاسفانه اینطور نیست؛ اگر خاک به شدت کمبود مواد مغذی دارد کود دهی به گیاهان ضروری است. علائم زیر نشان دهنده کمبود مواد مغذی در گیاهان و نیاز به کود دهی بیشتر می باشد:
• کلروز
• توقف رشد
• بنفش یا قرمز شدن برگ ها
• کلروز بین رگبرگی در حالی که رگبرگها سبزند
• نکروز یا بافت گیاهی در حال مرگ
مرز باریکی بین کود دهی بیش از حد و کم تر از نیاز وجود دارد که حفظ تعادل آن سخت است، اما هنگامی که تعیین کردید چه سطوحی برای گیاهان شما نیاز است و در عین حال توصیه های تولید کننده را در ذهن دارید، کود دهی کم و زیاد گیاهان دیگر نگران کننده نخواهد بود.
3. فقط در نظر گرفتن NPK برای کود دهی
نیتروژن فرارترین ماده مغذی گیاهی و اغلب در خاک کمبود دارد، این ماده رشد برگ را تحریک می کند که به گیاه اجازه می دهد خودش را تغذیه کند. فسفر و پتاسیم، دو درشت مغذی دیگر، ریشه ها، گل ها، میوه ها و فرآیندهای بیولوژیکی را که در سلول های گیاهی اتفاق می افتد، تقویت می کنند. اهمیت این مواد مغذی برای گیاهان کم نیست اما ده ها ریز مغذی دیگر نقش مهمی در سلامت و رشد گیاه دارند و اگر هر یک از آن ها کم باشد، استفاده از کودهای کامل N-P-K به تنهایی مشکل را حل نمی کند که متاسفانه یکی از رایج ترین اشتباهات کود دهی همین مورد میباشد.
به خصوص برای باغبانان تازه کار، دانستن اینکه کود انتخابی دقیقاً چه عناصری را باید داشته باشد، می تواند دلهره آور باشد، اما چیزی که پیشنهاد می کنیم این است که هنگام انتخاب کود، به فراتر از NPK توجه کنید. همچنین باید به محتوای مواد ریزمغذی و ثانویه و همچنین شکل خود کود (مانند مایع، پودر، گرانول و غیره) توجه کنید. عوامل دیگری که باید در جلوگیری از بروز اشتباه در زمان کود دهی در نظر گرفت این است که آیا کود آهسته رهش می باشد یا خیر، فلزات سنگین ندارد و میکروارگانیسم ها را در خاک تشویق می کند. به خاطر داشته باشید که کود مایع به سرعت تغذیه و پخش می شود، در حالی که محصولات ارگانیک و کودهای آهسته رهش تغذیه طولانی و در طول زمان را ارائه می دهند.
4. انتخاب کود اشتباه
بیشتر افراد تصور میکنند که همه گیاهان به یک نوع کود نیاز دارند؛ در صورتی که هر کود برای هدف خاصی که با نام محصول و نسبت مواد مغذی مشخص می شود، تولید می شود. انتخاب کود مناسب برای سلامت گیاهان ضروری است زیرا تعادل بین مواد مغذی در آنها ظریف است، در واقع برقراری این تعادل آنقدر مهم است که داشتن مقادیر بالاتر از یک ماده غذایی نه تنها منجر به کود دهی بیش از حد می شود، بلکه می تواند به طور بالقوه منجر به محدودیت در دسترس بودن سایر مواد مغذی در خاک شود. در صورت انتخاب کود اشتباه گیاهان دچار کمبود مواد مغذی خواهند شد، زیرا یک ماده مغذی که به مقدار زیاد در دسترس است، مانع از دریافت سایر مواد مغذی کلیدی می شود. ساده ترین راه برای جلوگیری از این اشتباه رایج در زمان کود دهی، انجام آزمایش خاک قبل از کاشت یا در اولین نشانه کمبود مواد مغذی است تا مشخص شود که گیاهان شما واقعاً به چه چیزی نیاز دارند و سپس انتخاب کود مناسب با توجه به نتیجه این آزمایش می باشد.
5. زمان نادرست کود دهی
دانستن زمان استفاده از کودهای شیمیایی و ارگانیک به گیاهان بسیار مهم است زیرا گیاهان در مراحل مختلف رشد چرخه زندگی خود به مقادیر متفاوتی از کود نیاز دارند. به طور کلی توصیه می شود کود را حداقل 2 تا 3 هفته قبل از کاشت استفاده کنید، به خصوص اگر از کودهای حیوانی و آهسته رهش استفاده می کنید، تا زمان کافی برای تجزیه مواد مغذی و در دسترس شدن در خاک داشته باشد. از طرف دیگر آشنایی با نیازهای محصولی که در حال رشد آن هستید و اطلاع از اینکه چه زمانی کود را در مراحل رشد و شکوفه دادن آن اعمال کنید اهمیت دارد. کود دهی در خارج از چارچوب های زمانی حیاتی رشد در گیاه ، می تواند اثربخشی کود و عملکرد محصول را کاهش دهد.
گیاهان وقتی وارد دوره رشد می شوند به مواد مغذی بیشتری نیاز دارند، با انتخاب زمان اشتباه کود دهی و انتظار برای تغذیه آنها تا پس از بروز علائم کمبود مواد مغذی، باعث ایجاد گیاهان ضعیف، هجوم حشرات و مشکلات بیماری خواهد شد. همچنین باید در نظر داشته باشید که کمی زمان می برد تا کودهای جامد وارد ناحیه ریشه شده و سپس توسط آن جذب شوند.
6. در نظر نگرفتن PH خاک از اشتباهات رایج کود دهی
اسیدیته خاک یا pH نقش مهمی در نحوه استفاده گیاهان از کود دارد، هر نوع گیاه برای زندگی در محدوده pH خاصی سازگاری دارد. در محدوده PH ایده آل خود، گیاهان می توانند از مواد مغذی به طور موثر استفاده کنند و خارج از این محدوده آنها در جذب مواد مغذی کارایی کمتری دارند. هنگامی که PH خاک پایین است، ممکن است مواد مغذی مورد نیاز به مقدار کافی وجود داشته باشد، اما گیاه نشانه هایی از کمبود مواد مغذی را نشان می دهد که منجر به بروز اشتباه در کود دهی می شود. در این موارد، نیازی به کود دهی نیست بلکه تنظیم pH نیاز است؛ آهک PH خاک را افزایش می دهد، در حالی که گوگرد، سولفات آلومینیوم و آهن آن را کاهش می دهند.
7. کود دهی اشتباه گیاهان
روش و زمان استفاده از کودهای جامد و مایع با هم متفاوت هستند و اگر به اشتباه از آنها استفاده کنید، گیاهان شما از تمام مزایای کود بهره نخواهند برد. کود گرانول را میتوانید با دست یا با دستگاه ها پخش کنید، اگر گیاهان در زمان رشد هستند، باید کودهای جامد را در 10 تا 15 سانتیمتری بالای خاک اعمال کنید. پس از استفاده از کودهای جامد باید گیاهان را آبیاری کنید تا مواد مغذی شروع به آزاد شدن کنند؛ مهم است که به یاد داشته باشید که اثرگذاری کود جامد زمان می برد و فوراً به گیاهان شما مواد مغذی نمی دهد.
کودهای مایع یا کودهای محلول در آب، در آب آبیاری حل می شوند و از طریق محلول پاشی به برگ ها و خاک اطراف گیاه می رسند. شما نمی توانید کود دهی توسط کودهای مایع را همزمان با کاشت گیاه انجام دهید زیرا باعث سوختن ریشه می شود، برای جلوگیری از این اشتباه رایج در زمان کود دهی گیاهان باید دو تا سه هفته پس از کاشت برای اعمال کود مایع صبر کنید. قبل از استفاده از کود مایع، گیاهان خود را آبیاری کنید، اگر خاک خشک باشد، این کود ریشه ها را می سوزاند، همچنین باید طبق دستورالعمل رقیق شود، در غیر این صورت گیاه خود را می سوزانید. بهتر است از کودهای مایع در روزهای خشک در اوایل صبح یا اوایل عصر استفاده کنید تا به گیاه فرصت داده شود تا مواد مغذی را جذب کند؛ هرگز نباید از این نوع کود در روزهای گرم استفاده کنید.
